پهنه‌بندی شدت خشکی در ایران با استفاده از مدل تبخیر و تعرق هارگریوزـ سامانی بر مبنای توپوگرافی رقومی DEM

در مناطق خشک به علت دوری از منابع رطوبت و دریافت تابش بیشتر، میزان تبخیر و تعرق، بیشتر از بارندگی سالانه ‌است؛ لذا میزان تبخیر و تعرق، می­تواند شاخص خوبی برای برآورد شدّت خشکی یک منطقه باشد. از آنجا که بسیاری از پارامترهای اقلیمی لازم برای محاسبة شدّت تبخیر و تعرق به وسیلة سایر روش­ها در بسیاری از ایستگاه­های سینوپتیک ایران، ثبت نمی­گردد و نتایج بسیاری از پژوهش­ها، بیانگر خطای کمتر در روش هارگریوز- سامانی می­باشد، از این روش برای ارزیابی تبخیر و تعرق برای 48 ایستگاه سینوپتیک کشور استفاده شد. در گام بعدی، تحلیل فضایی توزیع مکانی نتایج حاصله بر مبنای توپوگرافی رقومی DEM در محیط GIS به منظور تولید نقشه­های شدت تبخیر و تعرق انجام و در پایان به تلفیق یافته­ها برای تولید نقشة پهنه­بندی، شدّت خشکی ایران اقدام شد. نتایج نشان داد که در مقیاس فصلی و ماهانه، شدّت تبخیر و تعرق، انطباق قابل قبولی با سیستم­ها و توده­های هوای حاکم بر ایران در طی فصول مختلف سال، نشان می­دهد. تلفیق نقشه­های تولید شدة تبخیر و تعرق به روش هارگریوز- سامانی برای میانگین 12 ماه در طی دورة آماری 30 ساله، نشان­دهندۀ قرارگیری تمامی قلمرو ایران در شرایط اقلیمی خشک است؛ چرا که حداقل در طی سه ماه از سال، میزان بارش در همة نقاط ایران از میزان تبخیر و تعرق کمتر بوده است. بر این اساس، شدّت خشکی محاسبه شده برای سواحل شمالی و جنوبی کشور و هم­چنین برای فلات مرکزی، البته با شدّت بیشتری، صدق می­کند.